دستگاه حضور و غیاب تشخیص عنبیه چشم

استفاده از ویژگی های بیومتریک مانند تشخیص چهره، اثر انگشت و اسکن عنبیه نخستین بار در دهه 1980 میلادی در فیلم های تخیلی جیمز باند دیده شد. شخصیت جیمز باند سال‌ هاست که از فناوری‌ های بیومتریک در فیلم ‌ها استفاده می‌کند. حتی برخی اختراعات مانند تلفن همراه مشهور اریکسون که با آن خودرو BMW را از راه دور کنترل می کرد در این فیلم ها رونمایی شد. البته پیش از ظهور آن در فیلم های تخیلی، چشم پزشکی به نام فرانک برچ نیز در سال 1936 مفهوم استفاده از الگوهای عنبیه را به عنوان روشی برای شناخت انسان ها مطرح کرده بود. تا اینکه اولین محصولات تجاری با فناوری اسکن عنبیه به طور رسمی در سال 1995 در دسترس قرار گرفت و تاکنون پیشرفت های محسوسی در سرعت تشخیص و تکنولوژیِ ساخت آن ها رخ داده است. مدل های جدید تنها با یک نگاه کاربر احراز هویت و تردد را ثبت می کنند.

تشخیص عنبیه چشم دستگاه حضور و غیاب:

دستگاه حضور و غیاب عنبیه جز سیستم های بیومتریک بدون تماس به شمار می آید و با رعایت پروتکل های بهداشتی و برخورداری از تکنولوژی جدید تجربه جالب و دل پذیری رو به کارمندان القا می کند. این دستگاه از ویژگی های منحصر به فرد عنبیه چشم (Iris) برای احراز هویت استفاده می کند و با عکس برداری از یک یا هر دو عنبیه چشم فرد زنده و آنالیز نقاط آن یک الگو از عنبیه شخص می سازد. سپس با تطبیقِ عنبیه اسکن شده فرد با الگو ذخیره شده در دیتا بیس، به شناسایی و ثبت تردد او می پردازد. در حال حاضر تشخیص هویت با عنبیه چشم یکی از معتبرترین و امن ترین روش های شناسایی است و می تواند آینده سیستم های امنیتی و مدیریت منابع انسانی را متحول کند.

عنبیه چیست و چرا برای احراز هویت استفاده می شود؟

عنبیه ماهیچه نازک و شفافی داخل چشم و پشت قرنیه است که اندازه مردمک و میزان نور وارد شده به آن را کنترل می کند. عنبیه رنگ چشم را می سازد و رنگ چشم بر اساس میزان رنگ دانه های ملاتونین در عنبیه و ترکیب آن با لایه های زیرین دیده می شود. شفافیت قرنیه نیز باعث می شود تا عنبیه از ورای آن به خوبی دیده شود. رنگ عنبیه تحت تاثیر ژنتیک و نژاد به رنگ های قهوه ای، آبی، سبز و خاکستری است اما جزئیات الگوهای آن به ژنتیک و وراثت مرتبط نیست. عنبیه در طول رشد جنین از طریق فرآیند تشکیل و چین خوردگی غشای بافتی ایجاد می شود، پس از آن انحطاط رخ می دهد که منجر به باز شدن مردمک و تشکیل الگوهای تصادفی و منحصر به فرد می شود که تا 6 ماهگی تکامل میابد.

دستگاه حضور و غیاب تشخیص عنبیه چشم دقیق ترین سیستم‌ بیومتریک در حوزه ثبت تردد در فضاهای مختلف است. ، زیرا نرم‌افزار آن حدود 260 نقطه از بافت عنبیه را آنالیز می‌کند در حالی که در اثرانگشت فقط 20 نقطه بررسی می‌شود. همچنین با آنالیز دما و رطوبت بافت زنده چشم امکان تقلب و جعل هویت را غیر ممکن می‌سازد. دانشمندان ثابت کرده اند که عنبیه هیچ دو شخصی باهم یکسان نیست حتی بدلیل ماهیت Epigenetic عنبیه، الگوهای عنبیه در چشم چپ و راست با هم متفاوتند. دوقلوهای همسان نیز الگوهای عنبیه متفاوتی دارند. این ویژگی تشخیص هویت با عنبیه را نسبت به سایر دستگاه های بیومتریک برتری می دهد. عنبیه برای تمام عمر تغییر نمی‌کند و پایدار است حتی عواملی مانند بیماری، سن، استفاده از عینک، لنزهای درون چشمی، عمل هایی مانند آب مروارید و ... هیچ تغییری در ساختار آن ایجاد نمی کنند.

اطلاعات ثبت شده از اسکن عنبیه فضای بسیار کمی را نیاز دارد و به محاسبات کوتاهی برای آنالیز و تطبیق نیاز دارد بنابراین احراز هویت را با سرعت بالایی انجام می دهد و از ایجاد ازدحام و صف ‌های طولانی در گیت های کنترل تردد جلوگیری می‌کند. ثبات، دوام، سهولت و سرعت این سیستم را محبوب کرده است. لازم به ذکر است دستگاه تشخیص عنبیه از اشعه مادون قرمز با شدت کم استفاده می‌کند که فقط هنگام احراز هویت فعال است و هیچ آسیبی به بافت چشم نمی ‌رساند

نحوه عملکرد دستگاه حضور و غیاب تشخیص عنبیه:

درست مانند مدل های پیشین جهت ثبت ساعت ورود و خروج کارمندان با دستگاه حضور و غیاب، ابتدا می بایست هر کدام با یک شناسه کاربری منحصر به فرد به دستگاه معرفی شوند. برای این کار پس از ورود به منوی تعریف کاربر با وارد کردن شناسه کاربری می بایست هر فرد یک مرتبه در فاصله 10 الی 30 سانتی متری از دوربین دستگاه قرار گیرد و با نگاه در لنز دوربین اسکن عنبیه وی انجام شود.

برای اسکن عنبیه، دستگاه با دوربین دیجیتال با کنتراست بالا و تابش نور مادون قرمز دایره ها و شیارهای ظریف روی عنبیه شخص را اسکن می کند و یک تصویر با کیفیت از آن ثبت می کند. پس از تصویربرداری از عنبیه، یک موجک گابور 2 بعدی ، بخش عنبیه یعنی مابین مردمک و صلبیه را به صورت فازور فیلتر کرده و نقشه برداری می کند. این فازها شامل اطلاعات جهت گیری، فرکانس و موقعیت نقاط عنبیه است و برای نگاشت lris Code یا همان الگوهای منحصر به فرد عنبیه استفاده می شود. سپس lris Code هر شخص را در دیتا بیس ذخیره می کند. کدهای عنبیه شامل 256 بایت داده است و با یک سیستم مختصات قطبی توصیف می شود. همچنین در توضیحات عنبیه بایت های کنترلی گنجانده شده است که برای شناسایی و حذف نیوز مژه ها، پلک ها، انعکاس ها و سایر داده های ناخواسته استفاده می شود.

کاربردهای دستگاه تشخیص عنبیه:

این دستگاه با توجه به دارا بودن ویژگی هایی مانند دقت و امنیت بالا، عدم نیاز به تماس مستقیم، غیرقابل جعل بودن و ... برای بسیاری از محیط ها و کاربردها مناسب است مانند:

1. کنترل تردد پرسنل در مراکز درمانی و بیمارستانی با رعایت پروتکل های بهداشتی و جلوگیری از انتشار آلودگی
2. حضور و غیاب و کنترل تردد پرسنل در محیط های آلوده و مشاغل سخت، چهره های پوشیده از گرد و غبار
3. مراکز امنیتی و نظامی جهت جلوگیری از ورود افراد غیرمجاز و دسترسی به اطلاعات محرمانه و امنیت ملی
4. کنترل سریع وضعیت گذرنامه خدمه پرواز در فرودگاه‌ ها، احراز هویت مسافران در پایانه ‌های حمل نقل
5. کنترل دسترسی به بخش های حساس بانک ‌ها، مؤسسات مالی، مراکز پولی و ارزی مثل صرافی ها
6. کنترل دسترسی افراد به خدمات الکترونیکی، حساب های بانکی، تراکنش در عابر بانک ها
7. اهداف حفاظتی و امنیتی مانند شناسایی مجرمان، سیستم‌ های امنیتی زندان‌ ها
8. شناسایی دقیق پرسنل در مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی

مزایای دستگاه تشخیص عنبیه:

1. دقت بالا به علت استخراج نقاط زیادی از عنبیه چشم
2. غیرقابل دسترسی بودن عنبیه و عدم امکان هک و جعل
3. بدون نیاز به تماس فیزیکی و عدم انتقال بیماری های واگیردار
4. قابلیت شناسایی با ماسک، عینک، لنزهای چشمی بی رنگ و رنگی
5. انعطاف پذیر و قابل ادغام با سیستم های حسابداری و کنترل دسترسی
6. بالاترین امنیت و قابل اعتماد‌ترین سیستم بیومتریک‌ در حد DNA خون
7. قابلیت شناسایی در شب و محیط های تاریک به علت استفاده از نور مادون قرمز

معایب دستگاه حضورو غیاب تشخیص عنبیه:

1. نگرانی در مورد حفظ حریم شخصی و در دسترس قرار گرفتن الگو در اختیار دیگران
2. نیاز به مکث، رعایت فاصله محدود و قرارگیری دقیق مخاطب مقابل دوربین دستگاه
3. دقت ناپایدار با قرار گرفتن سوژه در زوایای خاص یا نور نامناسب
4. تاثیر پذیری از عوامل محیطی مانند دما، نور، گرد و غبار
5. نیاز به نظافت دوره ای سنسور و لنز دوربین
6. ناشناخته بودن نسبت به سایر سیستم ها
7. امکان نصب فقط در محیط داخلی
8. ظرفیت محدود تعریف پرسنل
9. گران قیمت

جمع‌بندی:

دستگاه حضور و غیاب تشخیص عنبیه یکی از پیشرفته ‌ترین فناوری ‌های بیومتریک در مدیریت تردد به شمار می ‌آید. این سیستم با بهره‌ گیری از الگوی منحصر به ‌فرد عنبیه چشم، امکان شناسایی دقیق، سریع و غیرتماسی افراد را فراهم می ‌کند. امنیت بالا، کاهش خطای انسانی، رعایت بهداشت و عدم نیاز به لمس دستگاه، از مهم‌ ترین مزایای آن است. به همین دلیل، این فناوری به‌ ویژه در سازمان ‌ها، مراکز حساس و محیط‌ هایی با رفت‌ و آمد بالا به‌ عنوان راهکاری مطمئن و کارآمد برای کنترل تردد و ثبت حضور و غیاب مورد استفاده قرار می ‌گیرد.

با ثبت کدهای عنبیه کارمندان در دیتا بیس می بایست مابقی اطلاعات آن ها مانند نام، نام خانوادگی، شماره پرسنلی و... در دستگاه ثبت شود. پس از آن کارمندان برای ثبت ساعت حضور و خروجشان کافیست مقابل دوربین دستگاه قرار گیرند. دستگاه عنبیه چشم ها را اسکن و پردازش می کند در صورتیکه با یکی از الگوهای ذخیره شده در دیتا بیس تطابق داشته باشد، هویت شخص را تایید و ساعت تردد به صورت اتوماتیک ثبت و در حافظه داخلی دستگاه ذخیره می شود. اما اگر شخص در سیستم ثبت نشده باشد دستگاه پیغام خطا را پخش می کند. مسئول مربوطه می تواند از طریق رابط کاربری دستگاه اطلاعات طبقه بندی شده را به نرم ‌افزار انتقال دهد و در آن گزارشات مربوط به ساعات ورود و خروج، تاخیرها، مرخصی ها و دیگر آمارها را مشاهده و مدیریت کند.

بسیاری از دستگاه های تشخیص عنبیه همچنین از سنسور اثر انگشت و کارت ریدر پشتیبانی می‌ کنند و برای ثبت تردد به صورت ترکیبی یا جداگانه قابل استفاده اند.